6. Ogólnopolski Kongres Politologii
POLITYKA PRZYSZŁOŚCI
Coraz doskonalsze algorytmy sztucznej inteligencji świetnie piszą, malują, rozpoznają twarze, przewidują zachowanie, słowem – zastępują i przewyższają człowieka w wielu sferach jego aktywności. Coraz częściej oblekają się też w ciało – robotów i innych inteligentnych maszyn. Biotechnologia pozwala manipulować genami, tworzyć bioniczne narządy, a tym samym – przekształcać człowieka na poziomie fizjologii i psychiki. Głębokim zmianom podlega środowisko życia człowieka: transformacji biosfery towarzyszy przenoszenie dużej części naszej aktywności do świata wirtualnego.
Nie wiadomo, na ile trwałe okażą się te trendy, bez wątpienia jednak warto rozważać ich różnorakie konsekwencje, w tym polityczne. W naszym codziennym myśleniu o polityce pozostajemy naturalnie pod wrażeniem bieżących wydarzeń, w tym zwłaszcza różnego typu konfliktów i kryzysów. Zarazem jednak zachodzą na naszych oczach procesy, które mogą mieć doniosłe skutki dla polityki w perspektywie średnio- i długoterminowej, dłuższej niż najbliższe wybory czy kolejna wojna. Jako badacze polityki powinniśmy próbować sięgnąć wzrokiem poza ów horyzont codziennych zdarzeń.
Jaka zatem będzie przyszłość polityki? Jedno jest (niemal) pewne: polityka nie zaniknie, o ile jej istotą jest zarządzanie wytwarzaniem i dystrybucją wspólnych zasobów. Same te zasoby z pewnością będą innego rodzaju, zmieni się też charakter generowanych wokół nich konfliktów – lecz fundamentalne, ewolucyjnie ukształtowane predyspozycje do współpracy, rywalizacji i stratyfikacji grup ludzkich w dalszym ciągu będą kształtować nasze życie społeczne.
Jak jednak będzie wyglądać owa polityka przyszłości? Czy będzie się opierać na tych samych instytucjach, procesach, mechanizmach sprawowania władzy? Czy będą one adekwatne do przyszłej wspólnoty politycznej, społeczeństwa hybrydowego złożonego, być może, z istot ludzkich i nie-ludzkich? Czy owym nie-ludzkim bytom nadamy podmiotowość, czy potraktujemy je instrumentalnie? Jaką rolę w sprawowaniu władzy odegrają rozwijające się obecnie technologie informatyczne, w szczególności sztuczna inteligencja? Czy postępy w bio- i nanotechnologii doprowadzą do zmiany naszych wartości i celów, a w konsekwencji ideologii i koncepcji ładu politycznego? Wreszcie, jaki kształt przybiorą stosunki międzynarodowe?
Do refleksji nad tymi i wieloma innymi zagadnieniami zapraszamy wszystkich badaczy polityki, niezależnie od obszaru ich zainteresowań – politologów, filozofów polityki, specjalistów od stosunków międzynarodowych, bezpieczeństwa, komunikacji społecznej, polityk publicznych i administracji – a także przedstawicieli innych nauk społecznych. Wbrew pozorom, nie jest to zadanie wyłącznie dla futurologów czy prognostów, bowiem niezbędnym punktem wyjścia do przewidywania przyszłości jest gruntowna znajomość przeszłego i aktualnego stanu zjawisk, procesów i instytucji, możliwych ścieżek ich rozwoju, instrumentów, za pomocą których można na nie oddziaływać, ich wrażliwości na bodźce płynące z otoczenia. Wszystkich badaczy polityki zachęcamy do rozważenia konsekwencji obecnie zachodzących procesów i aktualnych trendów – społecznych, ekonomicznych, technologicznych – dla węższej dziedziny, którą się zajmują. Diagnoza obecnego stanu badań w danej dziedzinie jest przy tym równie znacząca i wartościowa, jak długofalowe prognozy.
Próba zrozumienia politycznych aspektów przyszłości jest nie tylko fascynującym wyzwaniem intelektualnym, ale poniekąd także społecznym obowiązkiem naszego środowiska. Zidentyfikowanie trendów i prawdopodobnych scenariuszy ułatwi projektowanie strategii, kształtowanie prawa i przedefiniowanie roli instytucji politycznych tak, by odpowiedzieć na owe wyzwania przyszłości i uniknąć płynących z nich zagrożeń. Kongres Politologii jest doskonałym forum do takiej dyskusji.